Pojazdy specjalne a VAT

Prawo do odliczenia 100% podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami wykorzystywanymi w działalności gospodarczej przysługuje tylko wówczas, gdy zostaną spełnione warunki zawarte w art. 86a ust. 3 pkt. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a mianowicie w przypadku gdy pojazdy samochodowe są:
a) wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika lub
b) konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Przy czym pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą

lub
2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
W pierwszym przypadku przedsiębiorca musi spełnić szereg warunków (zgłoszenie pojazdu do urzędu skarbowego na druku VAT-26, stworzenie regulaminu użytkowania pojazdu wykluczającego wykorzystanie dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą i prowadzenie kilometrówki dla celów VAT). Drugi przypadek dotyczy natomiast tzw. pojazdów specjalnych, w odniesieniu do których podatnikowi przysługuje 100% odliczenia podatku VAT od wydatków na ich nabycie, paliwo i wydatków eksploatacyjnych – bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków.

Jeżeli zatem konstrukcja pojazdów:

• wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarcząlub
• powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne,

to podatnikowi przysługuje prawo do  odliczenia 100% podatku VAT od wydatków z nimi związanych.

Należy jednak pamiętać, że o tym czy „konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne” nie decyduje sam przedsiębiorca, rodzaje pojazdów specjalnych zostały bowiem określone w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT.

Do tych pojazdów należą:

1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

1. a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, vanlub
2. b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;

2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

3) pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:

1. a) agregat elektryczny/spawalniczy,
2. b) do prac wiertniczych,
3. c) koparka, koparko-spycharka,
4. d) ładowarka,
5. e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
6. f) żuraw samochodowy

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym.

Przy czym spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w ust. 9:

1) pkt 1 i 2 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań;

2) pkt 3 stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Dodatkowo w myśl art. 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika za pojazdy samochodowe inne niż określone w art. 86a ust. 9 ustawy uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika uznaje się pojazdy samochodowe będące pojazdami specjalnymi o przeznaczeniu:

1) pogrzebowy,

2) bankowóz – wyłącznie typu A i B

– jeżeli mają jeden rząd siedzeń albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 3 tony.

Zdarza się, że przedsiębiorcy wykorzystujący pojazdy specjalne w działalności gospodarczej wprowadzają różnego rodzaju zmiany w tych pojazdach. Należy pamiętać, że jeżeli na skutek wprowadzonych zmian w danym pojeździe, którego konstrukcja wyklucza użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, pojazd ten utraci wymagania zdefiniowane w ustawie o VAT, to zmieniony przez podatnika pojazd od dnia wprowadzenia tych zmian nie może być już uznawany za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. W konsekwencji oznacza to, że począwszy od dnia wprowadzenia zmian w pojeździe, które spowodowały że pojazd utracił status pojazdu specjalnego w rozumieniu ustawy o VAT, przedsiębiorcy przysługuje prawo odliczenia jedynie 50% podatku VAT od wydatków związanych z tym pojazdem. Po wprowadzeniu zmian w pojeździe, skutkujących utratą spełnienia ustawowych wymagań do odliczenia 100 % podatku VAT, przedsiębiorca może zgłosić pojazd do urzędu skarbowego na druku VAT-26, stworzyć stosowny regulamin użytkowania pojazdu w działalności, który wykluczy jego użytek na cele prywatne i prowadzić kilometrówkę dla celów VAT, wówczas w dalszym ciągu będzie mógł odliczać pełną kwotę VAT od wydatków związanych z pojazdem.

Co więcej wprowadzając ewentualne zmiany w pojeździe specjalnym trzeba mieć na uwadze, że także w razie gdy nie można ustalić momentu, w którym dokonano zmian w pojeździe skutkujących utratą spełnienia ustawowych wymagań do odliczenia 100 % podatku VAT, przyjmuje się, że pojazd przestaje być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika począwszy:

• od okresu rozliczeniowego, w którym podatnik po raz pierwszy dokonał odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z tym pojazdemlub
• od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, za który podatnik jest w stanie wykazać, że pojazd spełniał ustawowe wymagania do odliczenia 100 % podatku VAT.