Przedsiębiorca użytkujący samochód w działalności gospodarczej powinien wiedzieć kiedy może odliczyć podatek VAT od wydatków eksploatacyjnych do danego auta a kiedy nie.

Powinien także wiedzieć ile może odliczyć i od czego to jest uzależnione.

Kto w ogóle może odliczać podatek VAT?

Tylko czynny podatnik VAT jest uprawniony do odliczenia podatku VAT.

Podatek VAT naliczony, który znajduje się na fakturze zakupu podlega odliczeniu, jeżeli wydatek dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej i sprzedaży opodatkowanej VAT.

Przedsiębiorca, który jest zwolniony z podatku VAT nie ma prawa w ogóle do odliczenia podatku VAT. Warunki zwolnienia z podatku VAT:

  • ze względu na nieprzekroczenie rocznej wartości sprzedaży w kwocie 200.000 zł,
  • ze względu na rodzaj wykonywanej działalności, która to ustawowo jest zwolniona z VAT (żaden limit tutaj nie występuje).

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi w ramach działalności sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną, wówczas odlicza VAT ustalonym przez siebie wskaźnikiem proporcji VAT wyrażonym w liczbie procentowej np. 80%. To oznacza, że ma prawo odliczyć 80% podatku VAT z faktury za wydatek na cele działalności.

Pojazd samochodowy w świetle ustawy o VAT

Ustawodawca wskazuje, iż pojazd samochodowy jest pojazdem w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

W stosunku do wydatków dotyczących tego pojazdu występują ograniczenia w odliczeniu podatku VAT do 50% z faktury za dany wydatek. Ustawa dopuszcza jednak i sytuacje, w których przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT odliczy jednak 100% VAT.

Druga grupa pojazdów samochodowych (na cele kwalifikacji do odliczenia VAT) to pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej (tzw. DMC) przekraczającej 3,5 ton, które to nie będą pojazdami samochodowymi, których dotyczą ograniczenia przy odliczaniu VAT z faktur za wydatki do tego pojazdu. Przedsiębiorca, czynny podatnik VAT, może więc odliczać 100% podatku VAT od wydatków eksploatacyjnych do takich pojazdów.

Ustawa o VAT dzieli pojazdy samochodowe na 2 grupy:

  • o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 ton,
  • o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 ton.

I to pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 ton są obwarowane wieloma warunkami dla pełnego odliczenia VAT od wydatków eksploatacyjnych.

Pojazdy samochodowe o DMC powyżej 3,5 ton są ewidencjonowane w dowodach rejestracyjnych czy innych dokumentach, jako pojazdy (samochody) ciężarowe.

Odliczenie podatku VAT od wydatków dotyczących pojazdów samochodowych do 3,5 ton

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT, który użytkuje pojazd samochodowy o DMC do 3,5 tony, musi zweryfikować z jakim typem pojazdu ma do czynienia.

Może odliczyć 50% podatku VAT z faktur za wydatki eksploatacyjne do pojazdu samochodowego o DMC do 3,5 tony używanego do działalności gospodarczej i do celów prywatnych, który jednocześnie nie jest konstrukcyjnie przeznaczonym do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą.

100% odliczenia VAT od wydatków eksploatacyjnych w przypadku pojazdów samochodowych o DMC do 3,5 ton czynny podatnik VAT może zrealizować wtedy, gdy pojazdy te:

  • wykorzystywane są wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika,
  • konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Pojazdy samochodowe o DMC do 3,5 ton uznawane za używane tylko do działalności gospodarczej
(odliczenie 100% VAT od wydatków eksploatacyjnych)

Warunki

Jakich pojazdów dotyczy

  • podatnik zgłasza pojazd samochodowy do właściwego urzędu skarbowego za pomocą formularza VAT-26, oraz

  • sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania wyklucza użytek prywatny, oraz

  • podatnik prowadzi obowiązkowo ewidencję przebiegu kilometrów dla celów VAT

Pojazdów samochodowych o DMC do 3,5 ton w tym samochodów osobowych

konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne

Pojazdów samochodowych o DMC do 3,5 ton z wyłączeniem samochodów osobowych

Należy podkreślić, iż do pojazdów o DMC do 3,5 ton, których konstrukcja wyklucza użytek prywatny, należą pojazdy przedstawione w poniższej tabeli.


Pojazdy samochodowe o DMC do 3,5 których konstrukcja wyklucza użytek prywatny
(odliczenie 100% VAT od wydatków eksploatacyjnych)

Typ pojazdu

Spełnienie wymagań dla 100% odliczenia VAT

Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:



  • klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub

  • z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;


Na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań;

Pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu

Pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:



  • agregat elektryczny/spawalniczy

  • do prac wiertniczych

  • koparka, koparko-spycharka

  • ładowarka

  • podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych

  • żuraw samochodowy

Stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, z których musi wynikać, iż dany pojazd jest pojazdem specjalnym.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT zakupił części samochodowe na kwotę:
200 zł brutto, 37,40 zł VAT, 162,60 zł netto do samochodu ciężarowego (DMC powyżej 3,5 tony).

Podatnik ujmie ten zakup następująco:

  • koszty podatkowe -> 162,60 zł,
  • podatek VAT do odliczenia -> 18,70 zł.

Przykład 2

Czynny podatnik VAT nabył opony na kwotę:
2.000 zł brutto, 373,98 zł VAT, 1.626,01 zł netto do dwóch pojazdów firmowych (2.000 zł do każdego pojazdu):

  • samochodu osobowego zgłoszonego do urzędu skarbowego (prowadzona ewidencja VAT przebiegu kilometrów),
  • koparko – ładowarki.

Podatnik ujmie ten zakup dla auta osobowego następująco:

  • koszty podatkowe -> 1.626,01 zł,
  • podatek VAT do odliczenia -> 373,98 zł.

Podatnik ujmie ten zakup dla koparko-ładowarki następująco:

  • koszty podatkowe -> 1.626,01 zł,
  • podatek VAT do odliczenia -> 373,98 zł.

Przykład 3

Czynny podatnik VAT zakupił usługę przejazdu autostradą na kwotę:
100 zł brutto, 18,70 zł VAT, 81,30 zł netto do pojazdu samochodowego niebędącego autem osobowym z jednym rzędem siedzeń (DMC powyżej 3,5 tony).

Podatnik nie posiada jeszcze przeprowadzonego dodatkowego badania technicznego na stacji diagnostycznej (dla celów odliczania VAT). Niemniej jest pewny, iż pojazd spełnia wszystkie wymogi dla celów pełnego odliczenia VAT.

Jeżeli faktycznie pojazd samochodowy spełnia wszystkie wymogi konstrukcyjne dla pełnego odliczenia podatku VAT, to podatnik może odliczyć 100% podatku VAT od wydatków eksploatacyjnych – w tym od usługi za przejazd autostradą.

Jednakże powinien mimo wszystko zgłosić się na stację celem przeprowadzenia badania i potwierdzenia tego stanu rzeczy.

Warto podkreślić, iż wciąż trwa spór fiskusa z podatnikiem w tym zakresie. Niemniej sądy administracyjne uważają, iż jeżeli pojazd samochodowy spełniał wymogi dodatkowego badania technicznego dla celów 100% odliczenia VAT, to od początku musiał je spełniać.

Rozważania na ten temat będą przedmiotem odrębnej publikacji.

Odliczenie podatku VAT od wydatków dotyczących pojazdów samochodowych powyżej 3,5 ton

W przypadku wydatków eksploatacyjnych do samochodów ciężarowych, a więc o DMC powyżej 3,5 ton, czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia 100% podatku VAT z faktury dotyczącej tego nabycia.

Nie ma obowiązku zgłaszania tego pojazdu do urzędu skarbowego. Nie ma obowiązku formułowania zasad użytkowania takiego pojazdu, choć nie powinien używać go na cele osobiste.

Nie ma obowiązku prowadzić dla niego ewidencji przebiegu kilometrów dla celów VAT.

Odliczenie podatku VAT od wydatków dotyczących pojazdów samochodowych – czy zawsze?

Jak już wyżej wskazano w niektórych przypadkach, tj. gdy czynny podatnik VAT (przedsiębiorca) używa pojazdu samochodowego o DMC 3,5 tony na cele prywatne i mieszane, wówczas może odliczyć jedynie 50% podatku VAT z faktur dotyczących wydatków eksploatacyjnych.

Gdy mowa o pojazdach innych niż samochody osobowe, punkt I oraz II z ww. tabeli – podatnik może odliczyć 50% podatku VAT, natomiast 100% odliczenia VAT będzie możliwe jeżeli:

  • przeprowadzi badanie techniczne,
  • uzyskana zaświadczenie, iż spełnia warunki dla pełnego odliczania VAT od tego pojazdu,
  • otrzyma odpowiedni wpis w dowodzie rejestracyjnym.

W przypadku pojazdów specjalnych wystarczy wpis w dowodzie rejestracyjnym lub innym dokumencie tego pojazdu, iż jest on pojazdem specjalnym.

Z kolei odliczenie VAT od aut osobowych w wysokości:

  • 50% dotyczy użytkowania samochodu na cele prywatne i do działalności,
  • 100% wymaga od podatnika zgłoszenia auta, prowadzenia ewidencji VAT oraz stworzenia zasad wykluczających użytek prywatny.

W tym momencie powstaje jeszcze jedno istotne pytanie.
Co z zakupami dokonanymi zagranicą tzn. na terenie UE poza RP?

Jeżeli czynny podatnik VAT zarejestrowany także do transakcji unijnych (VAT-UE) zakupi od kontrahenta z UE części do firmowego pojazdu samochodowego do 3,5 DMC, wówczas ujmie tę transakcję jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Podatek VAT wykaże zarówno w ewidencji VAT sprzedaży i zakupu, ale w ewidencji zakupu odliczy VAT zgodnie z polskimi zasadami odliczania (50% albo 100%). Ta sama sytuacja będzie miała miejsce w przypadku zakupu usługi naprawy pojazdu samochodowego o DMC do 3,5 tony.

Co natomiast z zakupem paliwa i odliczeniem VAT od tego zakupu?
Te zagadnienie będzie przedmiotem odrębnej publikacji.

Krzysztof Ulicki

Krzysztof Ulicki

Główny Księgowy

Krzysztof Ulicki

Krzysztof Ulicki

Główny Księgowy