Wydatki wliczane do wartości początkowej środka trwałego

Środkami trwałymi są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

2) maszyny, urządzenia i środki transportu,

3) inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze.

Środki trwałe co do zasady podlegają amortyzacji. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środka trwałego. Aby zatem naliczyć prawidłową wysokość odpisów, konieczne jest odpowiednie ustalenie wartości początkowej w oparciu o obowiązujące przepisy ustaw o podatkach dochodowych.

Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych określone zostały w art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych / art. 16g ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W przypadku odpłatnego nabycia środka trwałego, za wartość początkową środka trwałego uważa się cenę nabycia. Jeżeli natomiast dany środek trwały był używany przez podatnika przed wprowadzeniem go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i nie był wcześniej amortyzowany, za wartość początkową środka trwałego uważa się wówczas cenę nabycia, nie wyższą jednak od wartości rynkowej składnika majątku.

Wyjaśnijmy zatem czym jest cena nabycia.

Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dodatkowo w przypadku importu, cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

W odniesieniu do środka trwałego wytworzonego we własnym zakresie, za wartość początkową uważa się koszt wytworzenia, przez który należy rozumieć wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonego środka trwałego. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.

Zwróćmy uwagę, że składnik majątku może zostać przyjęty do użytkowania w firmie dopiero wtedy, gdy jest kompletny i zdatny do użytku. Przy czym środek trwały uznawany jest za kompletny, jeżeli może realizować przypisane mu funkcje, co oznacza, ze spełnia wszystkie warunki techniczne (pod względem konstrukcyjnym) i prawne przewidziane dla danej kategorii środków trwałych, a w szczególności zawiera wszystkie części składowe. Zdatny do użytku należy natomiast rozumieć jako możliwość faktycznego oraz prawnego użytkowania. Wszelkie koszty związane z z zakupem/wytworzeniem środka trwałego, naliczone przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych kompletnego i zdatnego do użytku środka trwałego, należy uwzględnić w wartości początkowej środka trwałego.

Tego typu wydatków nie można zaliczać bezpośrednio w koszty, zwiększają one bowiem wartość początkową środka trwałego i podlegają rozliczeniu w ramach dokonanych odpisów amortyzacyjnych.

Wydatki związane z zakupem/wytworzeniem środka trwałego, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do użytkowania w działalności, które wlicza się do wartości początkowej środka trwałego, to w szczególności:

• koszty transportu środka trwałego przed oddaniem do użytkowania do miejsca przeznaczenia
• koszty załadunku i wyładunku środka trwałego
• koszty ubezpieczenia w okresie transportu czy budowy środka trwałego, wyłącznie w zakresie ubezpieczenia przed oddaniem środka trwałego do używania
• wydatki poniesione na montaż / instalację dla środków trwałych wymagających montażu lub instalacji, co odnosi się zarówno do nabytych usług montażowych / instalacyjnych jak i pomocniczych materiałów montażowych
• wydatki na ekspertyzy, projekty architektoniczne, budowlane, badania geologiczne, nadzór budowlany, opłaty skarbowe np. na wypisy z planu zagospodarowania przestrzennego, poniesione w okresie planowania i realizacji inwestycji, przed oddaniem do użytkowania
• wydatki na wyburzenia, rozbiórki, przeróbki, przemieszczenie i zabezpieczenie innych środków trwałych, jeżeli ich wykonanie jest spowodowane budową, instalacją lub uruchomieniem nowego środka trwałego
• opłaty skarbowe i inne opłaty urzędowe, związane z zakupem i dopuszczeniem środka trwałego do użytkowania
• odsetki od kredytu, zaciągniętego w celu sfinansowania zakupu środka trwałego, a także koszty prowizji i obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zakupu środka trwałego
• różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego
• cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku w przypadku importu środka trwałego