Samochód osobowy został zakupiony w listopadzie 2011 na fakturę VAT na firmę, od którego odliczono 6000 zł VAT. Prowadzono odpisy amortyzacyjne. W kwietniu 2015 samochód został podarowany małżonce. Jak prawidłowo rozliczyć/zaksięgować taką transakcję? pyta Pan Jarek

W przypadku przekazania samochodu osobowego, przy którego zakupie odliczono tylko część kwoty podatku VAT z faktury (60%, nie więcej niż 6.000 zł – zgodnie z przepisami obowiązującymi w dacie zakupu), przedsiębiorca będzie miał dwie operacje do przeprowadzenia w zakresie podatku VAT: jedną obowiązkową, a drugą – opcjonalną.

VAT należny
Pierwsza operacja to obowiązkowe naliczenie kwoty podatku VAT należnego. Przekazanie nieodpłatne (dostawa towarów bez wynagrodzenia) to transakcja, która według przepisów o podatku VAT jest zrównana pod względem obowiązku opodatkowania ze sprzedażą (czyli dostawą towarów za wynagrodzeniem). Nie ma przy tym znaczenia, czy to nieodpłatne przekazanie odbywa się na cele prywatne przedsiębiorcy, jako prezent dla kogoś z rodziny, czy jako darowizna na cele charytatywne. Wyjątkiem od tej zasady opodatkowania jest darowizna artykułów spożywczych, przekazana na cele organizacji pożytku publicznego.

Przedsiębiorca, składając deklarację VAT za miesiąc lub kwartał, w którym nastąpiło przekazanie samochodu, powinien w polach dedykowanych dla sprzedaży krajowej, opodatkowanej stawką podstawową 23%, wykazać cenę pojazdu – tak samo, jakby samochód był sprzedawany. Niestety, przepisy nie wskazują precyzyjnie, od jakiej wartości odprowadzić podatek, posługując się pojęciem „cena nabycia”. Pod tym pojęciem może kryć się albo cena z faktury zakupu (czyli wartość tzw. historyczna), albo aktualna cena rynkowa. O ile cena rynkowa wydaje się bardziej logicznym rozwiązaniem, to precyzyjne oszacowanie tej wartości już proste i oczywiste nie jest. Z pewnością dużym ryzykiem będzie opodatkowanie od wartości niższej, niż wynikające z tabeli eurotax.

Korekta VATu naliczonego
Druga operacja jest nieobowiązkowa, a jednocześnie korzystna dla podatnika: to korekta kwoty podatku VAT, odliczonego przy zakupie. Jest to stosunkowo nowe rozwiązanie w przepisach. Do obliczenia korekty, potrzebujemy następujące dane:

  • Cała kwota VAT, wykazana na fakturze zakupu,
  • Kwota faktycznie odliczona: 6.000zł,
  • Okres korekty, tj. 60 miesięcy od miesiąca, w którym dokonano zakupu: listopad 2011 – listopad 2016,
  • Okres pozostały do końca okresu korekty od miesiąca następnego po przekazaniu: maj 2015 – listopad 2016, tj. 19 miesięcy.

Korektę tą liczy się w sposób następujący, że w części równej okresowi pozostałemu do końca okresu korekty (tj. 19/60) podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia. Sprowadza się to do przeliczenia pełnej kwoty VAT przez tą proporcję. Korektę wykazujemy jako zwiększenie kwoty podatku VAT naliczonego do odliczenia w deklaracji VAT składanej za miesiąc lub kwartał, w którym nastąpiło przekazanie pojazdu.

Na koniec warto pamiętać, że przekazanie środka trwałego przedsiębiorcy jako darowizna ma również swoje konsekwencje w podatku dochodowym: zarówno przedsiębiorcy, jak i obdarowanego.