Avatar

Wbrew powszechnej opinii, urlop (i zasiłek) macierzyński przysługuje nie tylko kobietom, które urodziły dziecko. Żadne przepisy nie wymieniają też osobnego urlopu „tacierzyńskiego”. Sprawdźmy, na jakich zasadach rodzice mogą się dzielić urlopami i innymi świadczeniami z tytułu rodzicielstwa.

  • Urlop macierzyński przed datą porodu przysługuje wyłącznie kobiecie, spodziewającej się dziecka. W praktyce jednak pracownice w zaawansowanej ciąży rezygnują z pracy, korzystając ze zwolnień lekarskich.
  • Urlop macierzyński w okresie od porodu do 8 tygodnia może być wykorzystany wyłącznie przez matkę. Wyjątkowo w sytuacji, gdy kobieta po porodzie pozostaje w szpitalu, opiekunowi dziecka, który zrezygnował z pracy, aby opiekować się noworodkiem będzie przysługiwał odrębny zasiłek opiekuńczy.
  • Urlop macierzyński w okresie od 9 do 14 tygodnia zasadniczo przysługuje matce. Jedynie w sytuacji, gdy matka w tym okresie nie może opiekować się dzieckiem (pozostaje w szpitalu), tą część urlopu (i zasiłku) macierzyńskiego z mocy przepisów przejmuje ojciec dziecka.
  • Urlop macierzyński po 14 tygodniach do końca okresu podstawowego (20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka) z zasady przysługuje matce dziecka. Może ona jednak zrezygnować (dobrowolnie) z tej części urlopu i w takiej sytuacji pozostała jego część będzie wykorzystana przez ojca dziecka.
  • Dodatkowy urlop macierzyński może być wykorzystany albo przez matkę, albo przez ojca dziecka. Nie ma przy tym żadnych szczególnych warunków, które z nich powinno z tego urlopu korzystać. Urlopu ten może być również podzielony między matkę i ojca w ten sposób, że z pierwszej części korzysta jedno, a z drugiej części – drugie z rodziców.
  • Urlop rodzicielski również może być wykorzystany albo przez matkę, albo przez ojca dziecka. W przypadku tego urlopu, mamy dodatkowe opcje:
    • urlopem tym rodzice mogą się dzielić i np. korzystać z części urlopu na zmianę (przy czym urlop ten można podzielić na maksymalnie 3 części, a każda z tych części urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni),
    • urlopu tego rodzice mogą korzystać jednocześnie (nie powoduje tu wydłużenia urlopu, którego łączny okres dla obu rodziców to 26 tygodni).
  • Urlop ojcowski (i zasiłek za czas tego urlopu) przysługuje wyłącznie ojcom – opiekunom dzieci. Ojciec może wykorzystać ten urlop najpóźniej do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia niezależnie od sposobu wykorzystania przez rodziców urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego.
  • Urlop wychowawczy: z maksymalnego łącznego okresu urlopu rodzicielskiego 36 miesięcy, jeden miesiąc jest zarezerwowany dla drugiego rodzica. Oznacza to, że nie ma możliwości wykorzystania pełnego 36-miesięcznego wymiaru tego urlopu przez jednego z rodziców (poza szczególnymi przypadkami, wymienionymi w przepisach).