Przedsiębiorcy otrzymując lub wystawiając dokumenty w walutach obcych są zobligowani do przeliczenia ich wartości na polskie złote.
Zasady przeliczania tych transakcji w podatku dochodowym i w podatku VAT są różne. Ponadto niektóre transakcje gospodarcze uwzględnianie są jedynie w podatku dochodowym np. wpływy u wypływy środków z rachunków walutowych, ale nie są uwzględnianie w podatku VAT (poza wyjątkami) i odwrotnie.
A może istnieje możliwość stosowania jednolitych zasad przeliczania transakcji wyrażonych w walutach obcych w PIT i w VAT?
W tekście znajdziesz
- Obowiązek przeliczenia wartości z faktury wyrażonej w walucie obcej na polskie złote
- Jak przeliczyć wartość z faktury wyrażonej w walucie obcej na polskie złote w podatku dochodowym od osób fizycznych?
- Podatek dochodowy naliczony za granicą a obowiązek jego przeliczenia
- Jak przeliczyć wartość z faktury wyrażonej w walucie obcej na polskie złote w podatku VAT?
Obowiązek przeliczenia wartości z faktury wyrażonej w walucie obcej na polskie złote
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544) w § 11 mówi, że zapisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów muszą być dokonywane w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów.
Co więcej w punkcie 4 § 11 ww. rozporządzenia wskazane jest, że gdy w dowodzie jest podane wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, podatnik posiadający ten dowód jest obowiązany przeliczyć walutę obcą na złote, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o podatku dochodowym.
Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej.
Podobnie w ustawie z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120). W art. 23 ust. 3 tej ustawy prawodawca objaśnia, iż zapisy dotyczące operacji wyrażonych w walutach obcych podatnik w księgach rachunkowych dokonuje w sposób umożliwiający ustalenie kwoty operacji w walucie polskiej i obcej.
Jak przeliczyć wartość z faktury wyrażonej w walucie obcej na polskie złote w podatku dochodowym od osób fizycznych?
W art. 11a ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) ustawodawca zawarł sposób przeliczania transakcji wyrażonych w walucie obcej na polskie złote.
Sposób przeliczania transakcji wyrażonych w walucie obcej na polskie złote w podatku dochodowym od osób fizycznych |
|
Przeliczenie transakcji w walucie obcej stanowiących przychód u podatnika | Przeliczenie transakcji w walucie obcej stanowiących koszt u podatnika |
Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. | Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. |
Kiedy powstaje przychód w działalności gospodarczej?
W nawiązaniu do art. 14 ust. 1c ustawy o PDOF przychód z działalności powstaje w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż w dzień:
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.
Dzień, w którym nastąpiło pierwsze z tych zdarzeń jest dniem powstania przychodu z działalności do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Co natomiast z kosztem? Ten aspekt należy rozpatrywać na dwóch płaszczyznach.
Dzień poniesienia kosztu |
|
W księgach rachunkowych | W podatkowej księdze przychodów i rozchodów |
Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. | Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. |
Podatek dochodowy naliczony za granicą a obowiązek jego przeliczenia
W niektórych okolicznościach podatek naliczony za granicą podatnik dolicza w zeznaniu rocznym do wykazanego do zapłaty polskiego podatku dochodowego.
Co w takiej sytuacji na gruncie przeliczenia na polskie złote?
Kwoty uprawniające do odliczenia od dochodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podstawy obliczenia podatku lub obniżenia podatku) stanowiące:
- wydatki oraz
- podatek
- wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku lub zapłaty podatku.
Jak przeliczyć wartość z faktury wyrażonej w walucie obcej na polskie złote w podatku VAT?
Przeliczenia transakcji wyrażonych w walucie obcej należy dokonać także na gruncie podatku VAT. W większości transakcji chodzi o przeliczenie faktur sprzedaży i kosztowych wyrażonych w walutach obcych. Niekiedy będą to dokumenty celne i inne dokumenty niebędące fakturami wyrażone w walucie obcej, gdzie znajduje się podstawa opodatkowania podatkiem VAT jak i podatek VAT dla danej transakcji.
I tutaj sposób przeliczenia także należy rozpatrywać dwojako. Wszystko zależy od tego czy faktura została wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego w VAT czy w dniu jego powstania i później.
Sposób przeliczania transakcji wyrażonych w walucie obcej na polskie złote w podatku VAT |
|
Wystawienie faktury w dniu albo po dniu powstania obowiązku podatkowego w VAT | Wystawienie faktury przed dniem powstania obowiązku podatkowego w VAT |
Jeżeli podstawa opodatkowania (wartość z faktury, dokumentu celnego, innego dokumentu) jest określona w walucie obcej, podatnik dokonuje przeliczenia na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. | W przypadku, gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury. |
Przypominając, obowiązek podatkowy w VAT (obowiązek opodatkowania podatkiem VAT) powstaje:
- w dniu dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi,
- jeżeli przed dniem dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi podatnik otrzymał zaliczkę, przedpłatę to obowiązek ten powstaje w dniu jej otrzymania,
- w niektórych przypadkach w dacie wystawienia faktury (najem, dzierżawa, usługi ochroniarskie, stała obsługa biurowa lub prawna), inne wyjątki,
- w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, jeżeli określono w umowie lub na fakturze okresy rozliczeniowe dla świadczonych usług,
- w wyjątkowych przypadkach z dniem upływu terminu płatności określonego na fakturze lub w umowie (podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem).
W tym miejscu należy wspomnieć o jednej bardzo ważnej zasadzie.
Podatnik może stosować takie same zasady przeliczania transakcji wyrażonych w walutach obcych zarówno w PIT jak i w VAT. Chodzi tu o stosowanie zasad przeliczania przychodu określonego w walucie obcej wynikających z przepisów ustawy o podatku dochodowym.
Podatnik, który wybrał zasady przeliczania transakcji wyrażonych w walucie obcej dla celów VAT, ale według zasad właściwych dla przeliczania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych ma obowiązek je stosować przez okres minimum 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca, w którym je wybrał.
Jeżeli jednak chce zrezygnować ze stosowania powyższej reguły, wówczas stosować podstawowe (wymienione w tabeli) zasady przeliczania transakcji wyrażonych w walutach obcych, przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zrezygnował z zasad przeliczania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na koniec warto dodać, iż niekiedy w czasie stosowania zasad przeliczania transakcji wyrażonej w walucie obcej dla celów VAT, ale według zasad właściwych dla przeliczania przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik dokona transakcji niepodlegającej przeliczeniu zgodnie z tymi zasadami.
W takim wypadku jest on zobligowany do zastosowania dla tej transakcji podstawowych zasad przeliczania transakcji wyrażonej w walucie obcej (wymienionych w tabeli powyżej).
Na skutek przeliczenia wartości transakcji wyrażonych w walutach obcych często powstają tzw. różnice kursowe. Czym one są i jak się je rozlicza będzie przedmiotem odrębnej publikacji.
Krzysztof Ulicki
Główny Księgowy
Krzysztof Ulicki
Główny Księgowy