Przedsiębiorcy rejestrują się jako czynni podatnicy VAT z różnych powodów. Natomiast rejestrują się albo obowiązkowo albo dobrowolnie. Czasem jednak okazuje się, że nie jest to dla nich opłacalne w dłuższym okresie czasu. Zastanawiają się wówczas nad powrotem do zwolnienia z VAT.
I tutaj należy zweryfikować czy jest taka możliwość a jeśli tak to od kiedy.
W tekście znajdziesz
- Czym jest powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT?
- Powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT – dwie okoliczności
- Ponowne skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT
- Wartość sprzedaży nie jest wliczana do limitu zwolnienia podmiotowego z VAT 200.000 zł
- Ponowne skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT – co z korektami VAT?
Czym jest powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT?
Powrót do zwolnienia z VAT oznacza ponowne skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Warto zwrócić uwagę na słowo powrót. Oznacza to, że podatnik korzystał już kiedyś ze zwolnienia podmiotowego z VAT, następnie zarejestrował się dobrowolnie lub obligatoryjnie, jako czynny podatnik VAT i właśnie chce powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT.
Zwolnienie podmiotowe z VAT oznacza zwolnienie z opodatkowania VAT w stosunku do realizowanej sprzedaży w ramach prowadzonej działalności. Podatnik zwolniony z VAT nie ma obowiązku wysyłać do urzędu skarbowego ewidencji i deklaracji JPK_V7X jak i opłacać podatku VAT. Niekiedy jednak ma obowiązek zapłacić podatek VAT - np. wtedy, kiedy dokona nabycia towarów czy nabycia usług od kontrahentów posiadających siedzibę firmy w krajach UE innych niż Polska, czy też zaimportuje towary z krajów trzecich do Polski.
W nawiązaniu do art. 113 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2025 r. poz. 775 zwanej dalej ustawą o VAT) zwalnia się z podatku VAT sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności w Polsce, jeżeli wartość tej sprzedaży, z wyłączeniem podatku VAT, nie przekroczyła:
- w poprzednim roku podatkowym oraz w
- bieżącym roku podatkowym
– kwoty 200.000 zł.
Jeżeli podatnik rozpoczyna w bieżącym roku prowadzenie działalności, wówczas obowiązuje go limit zwolnienia mniejszy niż 200.000 zł.
Limit ten oblicza się, jako iloczyn liczby dni prowadzenia działalności (od daty rozpoczęcia do końca danego roku kalendarzowego) i liczby dni całego roku kalendarzowego, a uzyskany wynik mnoży przez kwotę 200.000 zł.
Przykład 1
Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności dnia 24.06.2025 r. Podatnik od początku prowadzenia firmy korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Liczba dni prowadzenia działalności do końca 2025 r. wynosi 191 dni.
Limit zwolnienia podmiotowego z VAT dla tego podatnika wynosi 104.657,53 zł à [(191 dni / 365 dni) x 200.000 zł].
Powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT – dwie okoliczności
Powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT to chęć podatnika do ponownego skorzystania ze zwolnienia z VAT.
Powyższe oznacza, że powrotu do zwolnienia z VAT chce (ma prawo) dokonać jedynie podatnik, który jest aktualnie czynnym podatnikiem VAT, a więc podatnikiem zarejestrowanym do czynności (sprzedaży) opodatkowanych VAT.
Okoliczności, w których czynny podatnik VAT chce ponownie skorzystać ze zwolnienia z VAT może być wiele. Podstawowe dwie przedstawiono w poniższej tabeli.
Podstawowe okoliczności powrotu do zwolnienia podmiotowego z VAT |
|
Sytuacja nr 1. | Sytuacja nr 2 |
Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT utracił prawo do zwolnienia z VAT i musiał dokonać rejestracji, jako czynny podatnik VAT, a po pewnym czasie chce powrócić do zwolnienia z VAT | Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT dobrowolnie rezygnuje z prawa do zwolnienia z VAT i z tego tytułu rejestruje się jako czynny podatnik VAT, a po pewnym czasie chce powrócić do zwolnienia z VAT |
Z powyższego widać wyraźnie, iż podatnicy zwolnieni podmiotowo z VAT:
- mogą dobrowolnie zrezygnować ze zwolnienia i wtedy muszą dokonać rejestracji, jako czynny podatnik VAT,
- dokonali takiej czynności, która obliguje ich do rejestracji, jako czynny podatnik VAT – utracili w skutek wykonania tej czynności prawo do zwolnienia z VAT.
Podatnicy zwolnieni podmiotowo z VAT mogą dobrowolnie zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Dobrowolna rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego z VAT poprzez złożenie VAT-R do właściwego naczelnika urzędu skarbowego |
|
Sytuacja nr 1. | Sytuacja nr 2 |
W przypadku podatników kontynuujących działalność w kolejnym roku rezygnacja ze zwolnienia z VAT (złożenie VAT-R) musi nastąpić przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia. | W przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie działalności gospodarczej rezygnacja ze zwolnienia (złożenie VAT-R) musi nastąpić przed dniem wykonania tej czynności (jeżeli podatnik chce zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności). |
Ponowne skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT
Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT jak i ten, który dobrowolnie zrezygnował z tego prawa, może ponownie skorzystać z tego prawa do zwolnienia, a więc może wrócić do zwolnienia z VAT.
Warunkami powrotu do zwolnienia podmiotowego z VAT (dla obu grup podatników) są:
- upływ roku licząc od końca roku, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia z VAT,
- nie przekroczenie w poprzednim oraz w bieżącym roku podatkowym kwoty limitu 200.000 zł,
- nie sprzedawanie towarów lub usług wyłączonych ze zwolnienia z VAT i wymienionych w 113 ust. 13 ustawy o VAT.
Towary i usługi, których sprzedaż powoduje obowiązek rejestracji podatnika, jako czynny podatnik VAT i opodatkowania tej sprzedaży zaprezentowano w niniejszej tabeli. Sprzedaż niniejszych towarów lub usług wyklucza korzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT, ale uwaga na jedną rzecz.
Jeżeli podatnik zwolniony z VAT sprzedaje:
- towary lub usługi korzystające ze zwolnienia podmiotowego z VAT, oraz
- towary lub usługi korzystające ze zwolnienia przedmiotowego z VAT
– i rozpocznie sprzedaż towarów lub usług (poniższa tabela) wymagających rejestracji do VAT, wówczas obowiązek opodatkowania VAT będzie dotyczyć sprzedaży wszystkich towarów lub usług z wyjątkiem towarów lub usług zwolnionych przedmiotowo z VAT.
Pomimo, iż podatnik będzie czynnym podatnikiem VAT, to wciąż będzie mógł korzystać ze zwolnienia przedmiotowego z VAT w stosunku do sprzedaży towarów lub usług wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, czyli zwolnionych przedmiotowo z VAT (jeżeli takie sprzedaje).
Towary i usługi, których już pierwsza sprzedaż wymaga opodatkowania VAT |
|
Przedmiot obowiązkowego opodatkowania | Wyjaśnienie |
Usługi | Prawnicze |
W zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego |
|
Jubilerskie |
|
Ściągania długów, w tym factoringu |
|
Towary | Ujęte w załączniku nr 12 do ustawy o VAT |
Opodatkowane podatkiem akcyzowym z wyjątkiem energii elektrycznej (CN 2716 00 00), wyrobów tytoniowych oraz samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczane przez podatnika do środków trwałych podlegających amortyzacji |
|
Budynki, budowle lub ich części w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT, czyli w przypadkach pierwszego zasiedlenia albo ulepszenia środka trwałego wraz z odliczeniem VAT od tych wydatków |
|
Tereny budowlane |
|
Nowe środki transportu |
|
Niżej wymienione towary nabyte na podstawie zawartej umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie: preparaty kosmetyczne i toaletowe (PKWiU 20.42.1), komputery, wyroby elektroniczne i optyczne (PKWiU 26), urządzenia elektryczne (PKWiU 27), maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 28) |
|
Części i akcesoria w hurcie i w detalu do: pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3), motocykli (PKWiU ex 45.4) |
|
Wartość sprzedaży nie jest wliczana do limitu zwolnienia podmiotowego z VAT 200.000 zł
Należy zaznaczyć, iż nie każda sprzedaż wlicza się do limitu zwolnienia podmiotowego z VAT. Zatem niektóre sprzedaże dokonane przez podatnika mogą nie wpłynąć na dalsze korzystanie ze zwolnienia z VAT.
Zgodnie z art. 113 ust. 2 ustawy o VAT do wartości sprzedaży porównywanej do limitu zwolnienia z VAT – 200.000 zł nie wlicza się:
- wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce,
- sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce,
- odpłatnej dostawy towarów środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji,
- odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych z VAT przedmiotowo albo podmiotowo z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, różnego rodzaju usług finansowych, jeżeli transakcje te nie posiadają charakteru transakcji pomocniczych.
Przykład 1
Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT w październiku 2024 r. zrezygnował ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Podatnik chciałby powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT.
Kiedy może tego dokonać?
Najwcześniej od stycznia 2026r. pod warunkiem, że w 2025r. wartość sprzedaży (poza tą wyłączoną) nie przekroczy sumy 200.000 zł oraz podatnik nie sprzedaje towarów lub usług wyłączonych ze zwolnienia podmiotowego z VAT.
Przykład 2
Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT w okresie od stycznia 2025 r. do lipca 2025 r. uzyskał wartość sprzedaży netto w kwocie 215.000 zł.
Przedsiębiorca już szykował się do rejestracji, jako czynny podatnik VAT, ale zauważył, iż w wartości tej sprzedaży zawierała się sprzedaż środka trwałego na kwotę 45.000 zł, który to u podatnika podlegał amortyzacji.
W takim wypadku przedsiębiorca wciąż może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, bowiem wartość sprzedaży środków trwałych podlegających amortyzacji nie wlicza się do wartości sprzedaży wliczanej do limitu zwolnienia z VAT – 200.000 zł.
Ponowne skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT - co z korektami VAT?
Podatnicy, którzy są czynnymi podatnikami VAT i chcą powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT nie mogą zapominać o ewentualnych korektach in minus podatku VAT naliczonego, który odliczyli przy nabyciu:
- środków trwałych,
- wyposażenia,
- towarów i materiałów,
- usług,
- ewentualnych innych rzeczy czy praw.
Czynny podatnik VAT, który przechodzi na zwolnienie podmiotowe z VAT, dokonuje tzw. zmiany przeznaczenia składników majątku. Oznacza to, że składniki te, wcześniej wykorzystywane do sprzedaży opodatkowanej VAT, będą odtąd używane wyłącznie do sprzedaży zwolnionej z VAT.
Do tej pory przy nabywaniu poszczególnych składników majątku odliczył podatek VAT naliczony z uwagi na to, iż składniki te służyły mu (były przeznaczone) do realizacji sprzedaży opodatkowanej VAT. Następnie powraca do zwolnienia z VAT, a więc wszystkie te składniki będą mu służyć od momentu powrotu do zwolnienia, do realizacji sprzedaży zwolnionej z VAT.
W takim wypadku ustawodawca wymaga od podatnika, aby zwrócił podatek VAT naliczony, który odliczył od zakupów składników majątku w czasie, kiedy był czynnym podatnikiem VAT (miał do tego prawo).
Czy będzie tak zawsze? Wiele zależy od okresu czasu ile upłynęło od nabycia składników majątku. Kiedy niezbędna będzie korekta VAT naliczonego przy powrocie do zwolnienia z VAT? Zależności te przedstawiono w poniższej tabeli.
Powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT a obowiązek skorygowania in minus podatku VAT naliczonego, który został odliczony przy zakupach składników majątku |
||
Składnik majątku | Kiedy należy dokonać korekty | Sposób korekty VAT odliczonego przy nabyciu |
Środki trwałe, których wartość początkowa przekracza sumę 15.000 zł | W przypadku każdorazowej zmiany przeznaczenia ze sprzedaży opodatkowanej na zwolnioną i odwrotnie w okresie 5 lat licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania | Korekty podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty w wysokości jednej piątej kwoty podatku VAT naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu |
Wyposażenie | W przypadku każdorazowej zmiany przeznaczenia ze sprzedaży opodatkowanej na zwolnioną i odwrotnie w okresie 12 miesięcy | Korekty podatku VAT naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. |
Nieruchomości | W przypadku każdorazowej zmiany przeznaczenia ze sprzedaży opodatkowanej na zwolnioną i odwrotnie w okresie 10 lat licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania | Korekty podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty w wysokości jednej dziesiątej kwoty podatku VAT naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu |
Niesprzedane towary handlowe lub surowce lub materiały | W przypadku każdorazowej zmiany przeznaczenia ze sprzedaży opodatkowanej na zwolnioną i odwrotnie bez określenia okresu korekty | Korekty podatku VAT naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana. |
Pojazd samochodowy o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł | Nastąpiła zmiana jego wykorzystania ze sprzedaży opodatkowanej VAT na zwolnioną i odwrotnie w ciągu 60 miesięcy od miesiąca w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy | Korekty podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. |
Pojazd samochodowy o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł | Jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. | |
Krzysztof Ulicki
Główny Księgowy
Krzysztof Ulicki
Główny Księgowy